Stężyca przycupnęła nad jeziorem Raduńskim Górnym, zamykając od południa Kółko Raduńskie. Nie spotkamy tu takiego tłumu letników, jak w Chmielnie czy Ostrzycach.
To nie znaczy jednak, że nie warta jest zainteresowania tych, którzy planują weekend lub urlop na Kaszubach. Wręcz przeciwnie. Oferuje turystom nie mniej niż inne, bardziej znane miejscowości. I kusi spokojem, którego czasem brakuje w pozostałych nadjeziornych kaszubskich małych kurortach.
Stężyca – zabytki
Zacznijmy więc od zabytków. Nie ma ich tu wiele. Możemy zwiedzić jeden kościół, obejrzeć niezwykłej urody kapliczkę, do drugiego kościoła, również zabytkowego, raczej nie wejdziemy, choć i on jest wart uwagi.
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej wznosi się nad wsią, na wzgórzu, przy głównym skrzyżowaniu. Został wybudowany w 1706 roku w stylu barokowym. Wówczas to był już piąty kościół w tym miejscu, gdyż sama parafia należy do najstarszych na Kaszubach – pochodzi z XIII wieku. Cztery poprzednie kościoły były drewniane. 16 września 1742 roku dokonano konsekracji kościoła oraz ołtarza głównego. Wtedy też w ołtarzu umieszczono relikwiarz w kształcie sarkofagu, podarowany parafii przez żonę króla Jana III Sobieskiego, Marię Kazimierę, żonę króla Jana III Sobieskiego. We wnętrzu kościoła warto zwrócić uwagę na drewniane gotyckie płaskorzeźby umieszczone na płycie nad wejściem do zakrystii. Pochodzą prawdopodobnie z ok. 1450 roku, a znajdowały się w jednym z poprzednich drewnianych kościołów.
Drugi kościół jest dziś zamknięty dla zwiedzających. To dawna świątynia ewangelicka, wybudowana w drugiej połowie XIX wieku. Zielona tabliczka zawieszona przy wejściu wskazuje, że ma status zabytku. Świątynia znajduje się przy drodze wyjazdowej ze Stężycy, prowadzącej do Gołubia. Stoi w zaniedbanym, zarośniętym i zdziczałym terenie, obok niego straszy rozkładający się barak. Sam kościół również wygląda na popadający w ruinę. Mimo to warto wybrać się tu na spacer – wszakże taki opuszczony budynek ma swój niepowtarzalny klimat.
Nawet przejeżdżąjąc przez Stężycę nie sposób nie zwrócić uwagi na neogotycką kapliczkę, która stoi na rogu dróg prowadzących do Kościerzyny i do Gołubia, na placu parkingowym przed sklepem spożywczym i wędkarskim. Na Kaszubach jest mnóstwo kapliczek, zwanych tu często Bożymimękami. Jednak ta stężycka jest wyjątkowej urody. Stanęła tu w 1920 roku jako wotum wdzięczności za przeżycie wojny.
Szlak pieszy
Bezpośrednio przez Stężycę nie wiedzie żaden z nich. Ale w odległości 3 kilometrów przebiega czerwony „Szlak Kaszubski”. Proponujemy więc wycieczkę pieszą: ulicą Derdowskiego należy dotrzeć do jeziora Lubowsko, następnie skierować się północnym brzegiem jeziora (wygodna leśna droga) do przewężenia miedzy jeziorami Lubowsko i Dąbrowskie. Tu odnajdziemy czerwony szlak. Kierując się nim dojdziemy – w jedną stronę do Skorzewa, w drugą – do Gołubia. Proponujemy ten drugi kierunek. Do Gołubia możemy iść trzymając się szlaku – wygodną szeroką drogą leśną, lub wybrać nieco trudniejsza opcję – nieoznakowaną ścieżkę wzdłuż linii brzegowej jeziora. To znacznie ciekawsza trasa. W Gołubiu bez trudu znajdziemy kąpielisko, dobrze zaopatrzony sklep (spożywczy i wielobranżowy – typowy wiejski „GS”). Warto nadłożyć trzy kilometry, by po drugiej stronie wsi odwiedzić Gołubieński Ogród Botaniczny, w którym, wśród wąskich ścieżek wijących się pośród oszałamiająco kwitnących kwiatów, można zapomnieć o troskach…
Jak wrócić z Gołubia do Stężycy?
Proponujemy wejść na czarny szlak prowadzący do leśnictwa Uniradze. W tym celu cofamy się do wsi i szukamy czarnego szlaku na drugim jej krańcu. Już na czarnym szlaku – po ok. godzinnym marszu dotrzemy do cmentarzyska z kurhanami z różnych okresów. Znajdująca się tu archeologiczna ścieżka dydaktyczna pozwala na zapoznanie się z trzema kurhanami (w okolicy ich liczbę szacuje się na ok. 3000) – jeden z okresu kultury łużyckiej (1200-550 p.n.e.), drugi z okresu kultury pomorskiej (500-125 p.n.e.), trzeci to kurhan z okresu wczesnego średniowiecza (X-XI w.). Wszystkie są opisane na stojących w lesie tablicach. Dowiadujemy się również o odkryciach archeologicznych, których dokonano w kurhanach. A znaleziono między innymi… warkocz słowianki, która została tu pochowana przed tysiącem lat.
Na skrzyżowaniu dróg w lesie przy ścieżce dydaktycznej odnajdziemy czerwone oznaczenia trasy rowerowej „Kaszebsko Stegna”. W ten sposób szeroką leśną drogą wrócimy do Stężycy.
Cała wycieczka zajmie nam kilka godzin – to ok. 15 km drogi. Przebieg trasy Stężyca – Gołubie – Uniradze – Stężyca, został zaprezentowany na dwóch mapkach poniżej.
Stężyca – Gołubie
Gołubie – Uniradze – Stężyca
Trasa rowerowa „Kaszebsko Stegna”
Trasa liczy ponad 18 km. Oznaczona jest znakami czerwonymi. Wiedzie przez:
– cmentarzysko Uniradze (patrz opis powyżej),malownicze przewężenie między jeziorami Potulskim i Ostrzyckim,
– Szymbark – m.in.: zabytkowy kościół, a także: Centrum Edukacji i Promocji Regionu (dom „do góry nogami”, najdłuższa deska świata, rekonstrukcja chaty sybiraków i bunkru partyzantów z TOW „Gryf” i inne atrakcje).
Uwaga! Na odcinku Pierszczewo – Krzeszna – Szymbark znaczne różnice wysokości terenu – dość strome i męczące podjazdy. Nie powinny być żadnym problemem dla doświadczonych cyklistów, jednak dla początkujących lub dzieci mogą stanowić wyzwanie.
Szlaki rowerowe okolic Stężycy. Trasa rowerowa Kaszebsko Stegna. Udostępniono dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby – Mapka jest częścią Przewodnika po Szwajcarii Kaszubskiej, wydanego przez Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby.
Kajakiem
W Stężycy funkcjonuje Marina (patrz poniżej), gdzie można wypożyczyć rowerki wodne i kajaki. Można stąd popłynąć kajakiem na krótki wodny spacer na jezioro Stężyckie lub w druga stronę – na tzw. Kółko Raduńskie – dopłyniemy wówczas do Chmielna lub Ostrzyc. Taką kajakową wyprawę można zaplanować nawet na dwa lub trzy dni. Powrót do miejscowości wypadowej nie musi w tym przypadku oznaczać dwukrotnego płynięcia tą samą trasą. Można w jedną stronę płynąć wzdłuż jednego brzegu, wracać zaś wzdłuż drugiego. I jeszcze jedno: ci, którzy oczekują wrażeń takich, jak na spływie kajakowym, mogą być rozczarowani. Nie płyniemy tu po rzece, tylko po jeziorze. Nie ma nurtu i wijącej się zakolami rzeki z przeszkodami. Pływanie po jeziorach Raduńskich to zupełnie inne przygoda. Bardziej… wysiłkowa i kontemplacyjna zarazem. Polecamy!
W tytule niniejszego artykułu Stężyca została określona mianem wsi „nowoczesnej”. Czym sobie zasłużyła na takie miano?
Przede wszystkim tym, że w ostatnich latach oddano tu do użytku dwie inwestycje, które zmieniły obraz tej letniskowej wsi – kolejnej perełki Kaszub.
Marina Wodna Stężyca
Spacerując przez centrum wsi zauważymy niepozornie wyglądający pomost, oznakowany jako Promenada im. ks. Konrada Lubińskiego. To imponującej długości (800 metrów) kładka, rozszerzająca się do rozmiarów mola, prowadząca do przystani wodnej. Idealne wręcz miejsce do spacerów. Przy kładce zamieszczono tablice edukacyjne o zamieszkujących ten teren ptakach.
Jak czytamy na stronach internetowych urzędu gminy: „Marina została podzielona na jachtową, stanowiącą zwieńczenie promenady, z basenem jachtowym i łodziową, dla łodzi wiosłowych, motorowych i kajaków. Część żeglarska ma niezbędne zaplecze lądowe – bosmanat połączony z salą szkoleniową, w której w sezonie letnim działa Punkt Informacji Turystycznej, węzeł sanitarny z toaletami i prysznicami, slip oraz przestrzeń rekreacyjną. Wydzielony jest również plac kempingowy z dostępem do elektryczności.”
Warto dodać, że inwestycja ta w 2015 roku otrzymała nagrodę główną za „Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Pomorskiego 2015”. W sezonie letnim 2015 z wypożyczalni sprzętu skorzystało 8,5 tysiąca osób.
Kontakt do mariny: tel. 735 917 485. Godziny otwarcia: maj, czerwiec, wrzesień (weekendy) – godz. 10.00 – 18.00. Lipiec, sierpień (codziennie) – godz. 10.00 – 18.00
Nadraduńskie Centrum Turystyczno – Rekreacyjne
Kompleks edukacyjno – rozrywkowy znajduje się za Urzędem Gminy nad brzegiem Jeziora Raduńskiego Górnego, na terenie o powierzchni ok. 10 ha.
Park turystyczno-rekreacyjny został podzielony na kilka stref: reprezentacyjnego placu, parkingów, sceny, edukacyjnej (miasteczko ruchu drogowego – miejsce dla dzieci chcących np. zdać na kartę rowerową), rekreacyjną (park) i rekreacyjną dla dzieci (place zabaw, drewniane labirynty).
Scena jest wykorzystywana dp organizacji imprez masowych, niektóre są o znaczeniu ogólnopolskim, np.: Disco pod Gwiazdami czy Przebojowa Majówka w Stężycy.
To doskonałe miejsce dla dzieci i dorosłych. Warto zabrać rowerki, rolki, piłkę i badmintona, kocyk i prowiant, żeby spędzić cały dzień w tym obiekcie – tym bardziej, że tuż obok znajdziemy miejsce do kąpieli w jeziorze, możliwość wypożyczenia kajaka…
Stężyca ma jakby dwa oblicza.
Cicha, spokojna i zapatrzona w kaszubską tradycję wieś.
Wieś nowoczesna, pełna atrakcji, przystosowana do potrzeb wymagającego wczasowicza.