Mierzeja Wiślana to wielka piaszczysta wydma na południowo-wschodnim brzegu Zatoki Gdańskiej, która oddziela Zalew Wiślany i Żuławy Wiślane od otwartych wód Zatoki Gdańskiej. Powstała w wyniku działania fal morskich oraz wiatru, rozciąga się od Gdańska na zachodzie po Lochstedt w Federacji Rosyjskiej na północnym wschodzie. Mierzeja ma 96 km długości i 1-2 km szerokości, ale nie zawsze tak było.
Mierzeja Wiślana jest słabo zurbanizowana i dlatego że nie została zindustrializowana, znajdują się na niej liczne miejscowości wypoczynkowe, które szczególnie cenią osoby lubiące spokój i ciszę. Ciekawe położenie tego lądu wykorzystują także sympatycy sportów wodnych, gdyż płytkie wody Zalewu Wiślanego szybko się nagrzewają.
Mierzeja Wiślana długość
Długość Mierzei Wiślanej wynosi 96 km, a szerokość 1-2 km. Około 30 km przypada na odcinek Żuław Wiślanych, 56 km na odcinek oddzielający Zalew Wiślany od Zatoki Gdańskiej (w tym 30 km po stronie polskiej) do Cieśniny Piławskiej oraz ok. 10 km na odcinek za Cieśniną Piławską do Lochstedt. Dawniej Mierzeja Wiślana nie była stałym lądem, lecz pojedynczymi wyspami. Na jednej z nich stoi największe wzgórze w okolicy, czyli Wielka Garbnica.
Mierzeja Wiślana – co to za miejsce?
Nazwę „Mierzeja Wiślana” wprowadzono urzędowo w 1950 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Frische Nehrung. Wcześniej polską nazwą była Mierzeja Świeża. Stosowano także nazwę Mierzeja Fryska (analogiczne do nazw Zatoka Świeża i Zatoka Fryska stosowanych w odniesieniu do Zalewu Wiślanego). Wszystkie miejscowości położone w jej polskiej części poza Gdańskiem były niegdyś wioskami rybackimi, a obecnie są miejscowościami wypoczynkowymi.
Najważniejszą miejscowością na mierzei jest Krynica Morska, która liczy niewiele ponad 1300 stałych mieszkańców. To najmniejsze miasto w Polsce jest jednym z najatrakcyjniejszych kąpielisk na polskim wybrzeżu. Drugą, równie ważną miejscowością jest wieś Stegna o typowo letniskowym charakterze z dobrą infrastrukturę wypoczynkową nad morzem. Turyści odwiedzają także Sztutowo, Przebrno, Skowronki, Piaski, Junoszyno, Jantar, Mikoszewo i Kąty Rybackie.
Mierzeja Wiślana – głębokość
Mierzeja jest piaszczystą wydmą, która powstała w wyniku działania fal morskich oraz wiatru. Jej wysokość w niektórych miejscach wynosi nawet 30 metrów. Najwyższym szczytem Mierzei Wiślanej oraz najwyższą stałą wydmą w całej Europie jest Wielbłądzi Grzbiet zwany też Wielką Garbnicą, który wznosi się na wysokość ponad 49 m n.p.m.
Mierzeja Wiślana odcina od morza Zalew Wiślany, który jest częścią Zatoki Gdańskiej. Zalew łączy się z Morzem Bałtyckim wąskim kanałem, czyli Cieśniną Piławską, przez którą w czasie sztormów przelewa się woda z Bałtyku. Całkowita powierzchnia Zalewu Wiślanego wynosi ponad 800 km², przy czym w granicach Polski leży tylko 328 km². Średnia głębokość zalewu to 2,7 m, długość – 90,7 km (na terenie Polski 35,1 km), a szerokość – od 6,8 do 13 km. Jest to zbiornik o dużej zmienności poziomu wody spowodowanej wiatrami. Zmiany dochodzą nawet do 1,5 m w ciągu doby.
Przekop Mierzei Wiślanej – jak długość zmieniała się w czasie?
Na przestrzeni dziejów tę wielką piaszczystą wydmę próbowano przekopać wielokrotnie. Planiści różnie określali niezbędną długość przekopu Mierzei Wiślanej. Za datę pierwszego pomysłu przekopania podaje się rok 1577, kiedy król Stefan Batory w związku z buntem Gdańska po obejrzeniu terenu wyznaczył wieś Skowronki jako miejsce nadające się na przekop i budowę portu. Po zawarciu porozumienia z Gdańskiem od projektu jednak odstąpiono.
Budowę kanału rozważał także król Fryderyk II Wielki, ale gdy Gdańsk przyłączono do Prus w wyniku rozbioru Polski, pomysł stał się bezprzedmiotowy. Po II wojnie światowej z propozycją budowy kanału wystąpił Eugeniusz Kwiatkowski, delegat rządu dla spraw wybrzeża. W latach 70. i 80. XX wieku projekt przekopu wraz z budową grobli przedzielającej zalew na dwa akweny opracował inż. Henryk Pietrowicz, ale i ten nie doczekał się realizacji.
Jaka jest długość przekopu Mierzei Wiślanej?
Przekop przez mierzeję powstał dopiero we wrześniu 2020 w miejscu dawnej osady Nowy Świat pomiędzy Skowronkami a Przebrnem. Trasa kanału prowadzi przez niezabudowany teren zalesiony. Miejscowość Nowy Świat (niem. Neue Welt) po II wojnie światowej była opuszczona, a jej zabudowania zostały rozebrane. Plan budowy kanału ogłosił w 2006 roku premier Jarosław Kaczyński. Do inwestycji realizacji przystąpiono jednak w roku 2019.
Przekop Mierzei Wiślanej długość
Kanał przez Mierzeję Wiślaną połączył Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską. Celem inwestycji było skrócenie (o ok. 100 km), pogłębienie i uproszczenie morskiego szlaku z Elbląga na Bałtyk. Kanał jest częścią budowy drogi o długości 22,88 km, z czego 10,38 km znajduje się na rzece Elbląg, 10,18 km na Zalewie Wiślanym, a 2,32 km w obrębie Mierzei Wiślanej wraz z portem zewnętrznym. Zgodnie z planem, kanał ma umożliwić dostęp do Elbląga statkom morskim o długości 100-180 m, szerokości 20 m i zanurzeniu 4,5 m. Największa szerokość kanału wynosi 120 m.
Koszt całej inwestycji pierwotnie miał wynieść niespełna 900 mln zł, ale w 2020 roku Ministerstwo Infrastruktury podało, że m.in. wskutek rosnących cen materiałów budowlanych prace pochłoną łącznie prawie 2 mld zł. Budowa kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną w całości finansowana jest z budżetu państwa. Inwestorem jest Urząd Morski w Gdyni pod nadzorem Ministerstwa Infrastruktury.
