Chmielno. Słynna wieś przytulona do jezior 5

Chmielno  – to niezwykle malowniczo położona wieś w powiecie kartuskim, między jeziorami: Białe i Kłodno. Tuż obok do aktywnego wypoczynku  zachęcają kolejne jeziora: Rekowo i Raduńskie Dolne. We wsi znajduje się wszystko to, co potrzebne jest letnikom w upalne dni: kąpielisko, baza noclegowa i gastronomiczna. Jednak jest tu również wiele możliwości aktywnego spędzania czasu.

HISTORIA

Jest to bardzo stara osada, początki jej powstania archeolodzy datują na VII – IX wiek. Pierwsze piśmienne wzmianki o wsi Chmielno pojawiły się w przywileju nadanym cystersom w 1220 roku przez księcia gdańskiego Świętopełka. O początkach historii tej osady informuje tablica usytuowana na terenie dawnego grodziska. Chmielno jest też jedną z najstarszych parafii na Pomorzu. Założyli ją książęta pomorscy w XIII wieku. Fundatorką pierwszego kościoła była Damroka, córka Świętopełka.

W Chmielnie znajduje się Grodzisko – informuje o tym okazała konstrukcja w kształcie bramy. Jednak zwiedzać specjalnie nie ma tam czego – można natomiast zapoznać się z tablicą informacyjną, która jest zlokalizowana przy wiejskim kąpielisku.

LEGENDA

Nazwa „Chmielno” wzięła się od chmielu, który miał wyrosnąć na grobach dwojga nieszczęśliwych kochanków, którym nie pozwolono się pobrać. Pochowano ich po obu stronach kościoła. Pnącza chmielu wyrosły tak wysoko, że połączyły się ze sobą nad dachem świątyni. W herbie wsi odnajdujemy dzisiaj gałązki chmielu i wizerunek kościoła.

To nie jedyna legenda związana z ta miejscowością. Tu miała mieszkać kaszubska księżniczka Damroka – pół legendarna (jej istnienie potwierdzają historycy) córka księcia Świętopełka. Z nią związane są kolejne legendy – jedna o ufundowaniu kościoła, który został zburzony, druga zaś – o porwaniu księżniczki z Chmielna na Górę Zamkową koło Kartuz i powrót jej na skrzydłach łabędzi.

MUZEUM  CERAMIKI KASZUBSKIEJ NECLÓW

Chmielno słynie z garncarskiego rzemiosła. Gliniane wyroby można podziwiać w Muzeum Ceramiki Kaszubskiej Neclów. Tu, od dziesięciu pokoleń rodzina Neclów wytwarza ozdobne naczynia gliniane. Garncarstwo chmieleńskie zapoczątkował w 1897 roku nestor rodu, Franciszek Necel. Na przestrzeni lat warsztat przechodził różne koleje losu od pełnego rozkwitu, poprzez wojenne zniszczenia, PRL-owskie „porządki” i ostatecznie powrócił do rodziny Neclów w 1979 roku. Ceramika Neclów charakteryzuje się unikatową ornamentyką. Muzeum powstało w 1993 roku i posiada w swoich zbiorach wyroby ostatnich trzech pokoleń Neclów. W muzeum można zapoznać się z historią rodziny i warsztatu, prześledzić proces powstawania glinianych naczyń, samemu sprawdzić się na kole garncarskim, a także nabyć pamiątkowy wyrób ceramiczny.

Informacje praktyczne:

Muzeum jest otwarte przez cały rok, od poniedziałku do soboty w godz. 9.00 – 18.00. Poza sezonem warto przed wizytą zadzwonić i upewnić się, czy muzeum, warsztat i pokaz garncarstwa będą dostępne [pracownia – Muzeum (+48) 586842289 (w godzinach pracy), Karol Elas Necel (+48) 505134724].

 

Przeczytaj również: reportaż o pracy i tradycjach Muzeum Neclów w Chmielnie

ZABYTKOWY KOŚCIÓŁ

W Chmielnie warto zwiedzić uroczy kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. To jedna z najstarszych parafii na Pomorzu. Pierwszy, drewniany kościół ufundowała Damroka, córka Świetopełka. W 1845 roku go rozebrano i przystąpiono do budowy nowego kościoła, z czerwonej cegły. Powstawał w trzech etapach; najpierw zbudowano korpus, po piętnastu latach dobudowano osobną wieżę, a w 1887 roku połączono obie części w jedną całość. We wnętrzu kościoła warto zwrócić uwagę na barokowy ołtarz z 1700 roku, dwa XVIII-wieczne feretrony, zabytkową chrzcielnica i XVI-wieczny dzwon. Na szczególną uwagę zasługują malowidła stropu w postaci wzorów haftu kaszubskiego wykonane przez artystę Wacława Szczeblewskiego. Kościół można zwiedzać przed i po Mszy św: poniedziałek-sobota: 7:00, 17:00 (zima), 18:00 (lato), niedziela: 7:15, 9:15, 11:00, 17:00 (zima), 18:00 (lato).

Chmielno. Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. Bardzo stara parafia
Chmielno. Wnętrze kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. Fot. Lucyna Szomburg/Magazyn Kaszuby

ARCHITEKTURA – WIEJSKIE CHATY

Wieś kaszubska to przede wszystkim chaty stawiane w konstrukcji ryglowej, kryte strzechą. Jedna z takich chat, znana jako checz kaszubska znajduje się w pobliżu muzeum Neclów. Ta niewielka chata jest pozostałością dawnej zabudowy wsi. Drewniane belki i białe ściany tworzą swoisty wzór przypominający kratkę. Oglądać ją można jedynie z zewnątrz. Wyobraźnia podpowie nam, jak wyglądało Chmielno przed laty.

Wstąpić można do innej chaty, krytej strzechą i zbudowanej w konstrukcji ryglowej („w kratkę”) – do restauracji „Chëcz u Kaszëbë”. Znajduje się nieopodal Muzeum Ceramiki Kaszubskiej Neclów, nad samym brzegiem jeziora Białego, posiłki można spożywać na tarasie będącym pomostem.

CHMIELNO – SZLAK PIESZY

Przez Chmielno przebiega czarwony szlak pieszy, tzw. Kaszubski.

Można udać się nim do Kartuz (10 km) – przez przesmyk między trzema jeziorami, Górę Tamową (miejsce widokowe, które trzeba odnaleźć wchodząc na teren oznaczony jako „prywatny”), wieś Kosy, bukowe lasy tzw. bilowskie.

Czerwony szlak do Kartuz zaznaczono (przerywaną czerwoną linią) na jednej z mapek poniżej (tam, gdzie jest zaznaczona również Chmieleńska Trasa Rowerowa).

W drugą stronę – do Ostrzyc (16 km) – przez wybudowanie Grzebieniec (ładny widok na jez. Brodno Małe i wiatrak na górze Sobótka), Ręboszewo, wzdłuż jeziora Brodno Wielkie, przez Brodnicę Dolną, punkt widokowy Jastrzębia Góra.

Czerwony szlak do Ostrzyc – i dalej, w stronę Gołubia, zaznaczono (przerywaną czerwoną linią) na poniższej mapce.

Chmielno. Słynna wieś przytulona do jezior 4
Udostępniono dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby – Mapka jest częścią Przewodnika po Szwajcarii Kaszubskiej, wydanego przez Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby.

Obydwie trasy są doskonałymi propozycjami na jednodniowe wycieczki – wiodą przez bardzo atrakcyjne widokowo tereny Szwajcarii Kaszubskiej. Krajobrazy są tu urozmaicone – mija się na przemian jeziora, lasy i obszary użytkowane rolniczo.

CHMIELNO – TRASY ROWEROWE

Z bezpośredniej bliskości Chmielna zaczynaja swój bieg dwie trasy rowerowe: Chmieleńska Trasa Rowerowa i Zamkowa Trasa Rowerowa. Obydwie zaczynają się w Rekowie (z Chmielna trzeba wyjechać przesmykiem między trzema jeziorami: Kłodno, Białe i Rekowo, przez teren grodziska, obok miejskiej plaży, i dalej – do Rekowa.

Chmieleńska Trasa Rowerowa (kolor niebieski – 6,8 km) – wiedzie do Kartuz przez miejscowość Kosy. W większości prowadzi przez bukowe lasy otaczające Kartuzy.

Chmielno, wieś 2
Udostępniono dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby – Mapka jest częścią Przewodnika po Szwajcarii Kaszubskiej, wydanego przez Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby.

Zamkowa trasa Rowerowa (5,4 km) – wiedzie wzdłuż jeziora Rekowo do zamku w Łapalicach.

Chmielno, wieś 3
Udostępniono dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby – Mapka jest częścią Przewodnika po Szwajcarii Kaszubskiej, wydanego przez Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby.

CHMIELNO – SZLAK KAJAKOWY

Generalnie rzecz biorąc, z Chmielna można kajakiem wypłynąć w dwóch kierunkach.

Pierwszym z nich są jeziora Raduńskie – Dolne i Górne (uwaga: przenoska kajaków w Chmielonku). Na końcu takiej wyprawy znalazłaby się Stężyca. Przepłynięcie obydwu jezior moze wytrawnym kajakarzom zając jeden dzień – trzeba wówczas zaplanować co najmniej 5-6 godzin intensywnego wiosłowania. Równie dobrze można taką wyprawę zaplanować na dwa dni, z noclegiem w którymś z ośrodków po drodze (np. w Łączynie, Borucinie czy Zgorzałem).

Drugi kierunek to jeziora Ostrzyckie, do których dopłyniemy przez Małe Brodno i Wielkie Brodno (uwaga: przenoska kajaków w Brodnicy Dolnej). Podobnie, jak i w poprzednim przypadku – dystans ten można pokonać zarówno w jeden, jak w dwa dni. Dwudniowa propozycje jest o tyle kusząca, że w samych Ostrzycach można wpłynąć w rzekę Radunię, i spłynąć nią do Trątkownicy, co zajmie kolejnych kilka godzin.

Szlaki wodne w okolicach Chmielna, prowadzące przez jeziora: Kłodno, Rekowo i Białe zaznaczone są na mapkach powyżej i poniżej – ikonki niebieskich „kajaczków”.

CHMIELNO – TRASY NORDIC WALKING

W Chmielnie biorą początek trzy trasy nordic walking:

  1. Trasa czerwona do Zamku w Łapalicach: Chmielno – Rekowo – Łapalice – Chmielno (10,3 km).
  2. Trasa zielona wzdłuż jeziora Raduńskiego: Chmielno – jezioro Raduńskie Dolne – Chmielno (7,5 km).
  3. Trasa żółta Chmielno – Rekowo – Zawory – Rekowo – Chmielno (7,3 km).

Wszystkie one przebiegają przez najbardziej malownicze tereny Szwajcarii Kaszubskiej.

Chmielno. Słynna wieś turystyczna przytulona do jezior
Udostępniono dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Turystycznego Kaszuby – Mapka jest częścią Przewodnika po Szwajcarii Kaszubskiej, wydanego przez Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby.

BAZA NURKOWA TRYTON

W jednym z ośrodków wczasowych znajdujących się na przesmyku między trzema jeziorami, swoje miejsce znaleźli amatorzy nurkowania. Sezon otwierają już w kwietniu, zamykają zaś jesienią. Można tutaj wypożyczyć sprzęt, pobrać lekcję nurkowania. Jak zapewniają gospodarze – nurkowanie może być rozrywką dla każdego – w Trytonie można rozpocząć przygodę z tym sportem, albo po prostu spróbować. W wodzie jest zatopiony autobus, różne sprzęty i przedmioty, na powierzchni znajdują się specjalne platformy. To jedyne na Kaszubach miejsce tak dobrze przystosowane do nurkowania w jeziorach. Telefon do bazy nurkowej: 600 801 401.

OKOLICE CHMIELNA – „ZAMEK” W ŁAPALICACH

To jedyna taka atrakcja turystyczna w Polsce, trudno podobnej szukać w Europie i na świecie.

Zamek ma powierzchnię niemal 6 tys. metrów kwadratowych, składa się z czterech skrzydeł, dwunastu wież, 52 pomieszczeń i 365 okien. Jak łatwo zauważyć liczby te nawiązują do Ewangelii oraz podziału roku na dni i tygodnie. W obiekcie tym znajdują się również niedokończone: kaplica i basen. Budowę „zamku” w Łapalicach rozpoczęto w połowie lat osiemdziesiątych. Pozwolenie na budowę – owszem, wydano, ale dla budynku mieszkalnego z pracownią rzeźbiarską. Jednak gdański rzeźbiarz, snycerz i producent mebli postanowił wybudować obiekt o ogromnej powierzchni. Postanowił, ale swojego zamierzenia nie zrealizował do końca. Dziś na „zamek” można dostać się bez większego problemu, ale na własną odpowiedzialność, ponieważ wiszą tam ogłoszenia, że jest to teren budowy. Wprawdzie od rozpoczęcia budowy minęło już wiele lat, nie wiadomo jednak, czy kiedykolwiek zostanie ukończona. Formalnie rzecz biorąc – obiekt powinien zostać rozebrany. Tylko że… w międzyczasie stał się już znaną na Kaszubach atrakcją turystyczną.

Chmielno jest jedną z najbardziej znanych miejscowości wypoczynkowych i turystycznych w Szwajcarii Kaszubskiej.

Atrakcje na Kaszubach – jest tyle, że trudno się zdecydować, którą wybrać. Może więc – Chmielno?