Ludność kaszubska lubi się bawić, śpiewać i tańczyć, o czym świadczy duża ilość pieśni i tańców zachowanych do dziś. To jeden z dowodów, że ochrona tradycji jest na Kaszubach wartością dziedziczoną z pokolenia na pokolenie. W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie Kaszubów ich rodzimą tradycją, w czym pomagają twórcy ludowi. Renesans przeżywa także kaszubska kuchnia regionalna, która obfituje w aromaty miejscowych łąk, pól, jezior i lasów.
Kaszubi wyróżniają się bardzo ciekawym folklorem. Mimo wielu przeciwności losu, dorobek wielu pokoleń nie tylko przetrwał, ale jego popularność wciąż rośnie dzięki pieczołowitej ochronie tradycji przez mieszkańców Pomorza. Do największych skarbów tej grupy etnicznej należą rozbudowane rzemiosło, haft, język oraz tradycyjne potrawy kaszubskie.
Kaszubskie jedzenie
Kuchnia kaszubska opiera się na naturalnych recepturach. Jej podstawą były zupy, które stanowiły często danie główne, dlatego bywały treściwe i pożywne. Rodzaj zupy przyrządzanej w gospodarstwach kaszubskich zależał od pory roku. Wiosną kończyły się zapasy z ubiegłego roku, więc najczęściej gotowano kartoflankę, żurek czy zupę na wędzonym boczku. Latem na świeżo zebranych warzywach przyrządzano rosół, marchwiankę, krupnik, rybną polewkę czy węgorza w białej polewce.
Jesienią popularna wśród Kaszubów była gęsta zupa z zëłtëch wrëków, czyli żółtej brukwi pokrojonej w kostkę i przyprawionej majerankiem. Podawano ją z gęsiną lub schabem na oddzielnym talerzu. Przysmakiem rangi delikatesowej była czarna polewka, czyli czernina kaszubska, wywar z suszonych owoców gotowany z krwią gęsi, kaczki lub indyka, mięsem i warzywami. Zimą na stołach królowała brzadowa, postna zupa owocowa. Smakowały także zacierkowa na mleku, polewka z kartofli na zsiadłym mleku, kapuśniak lub grochówka.
Regionalne potrawy Kaszub
Podstawową potrawą kuchni kaszubskiej były ziemniaki, które podawano codziennie na obiad. W listopadzie, na świętego Marcina życie masowo traciły gęsi. Pokrojone mięso suszono, zalewano smalcem i przyprawiano, po czym umieszczano w kamiennym garnku. Sporządzoną tak okrasę dodawano do różnych potraw. Latem mięso peklowano w zaprawie z soli, pieprzu, liścia laurowego, majeranku i saletry. Dzięki temu było długo świeże, a przed spożyciem należało je tylko wymyć. W ten sposób przyrządzano pierśniki z gęsiej piersi, zwane półgęskami.
Inne gatunki mięs poza gęsiną spożywano w domach kaszubskich tylko od święta. Dania kaszubskie rzadko sporządzano z wieprzowiny, która należała do delikatesów. Świniobicie przeprowadzano jedynie z okazji zbliżających się uroczystości rodzinnych czy świąt Bożego Narodzenia lub Wielkanocy. Z wieprzowym tłuszczem, smażonym boczkiem lub okrasą smażono prażnicę, czyli jajecznicę. Przyprawiano ją pieprzem i solą oraz dodawano mąkę.
Zylc kaszubski – co to
Oryginalną potrawą kaszubską, znaną współcześnie jako galareta z nóżek, był zylc. Podobnie jak dziś, była to zimna zakąska do piwa lub wódki ze świeżego zapeklowanego mięsa, przygotowana z głowizny, nóżek i podgardla wieprzowego. Zylc przyrządzano także z ryb.
Jesienią regionalne potrawy na Kaszubach powstawały na bazie świeżych plonów z pól uprawnych. Ze startych ziemniaków z dodatkiem jajek i mąki smażono plińce, czyli cienkie i chrupkie placki. Podawano je ze szperkami, tj. skwarkami oraz maślanką. O tej porze roku przysmakiem była ciszka, kiszka kaszubska. W płóciennym woreczku ubija się masę z ziemniaków, kaszy gryczanej, cebuli, jajka, czasem dodaje boczek, a potem gotuje w solonej wodzie. Podając do stołu, kiszkę kroi się w plastry, smaży i serwuje z kapustą.
Siedząc z Kaszubami przy stole trzeba popróbować grucholca, baby ziemniaczanej, którą spożywa się na ciepło razem z surówką z cebuli i ogórka kiszonego.
Frikasé, czyli frykasy
Na wesele, urodziny czy pierwszą komunię podawano frikasé, czyli słodko-kwaśną potrawkę z kurczaka z dodatkiem rodzynków. Bulion drobiowy doprawia się szklanką śmietanki, trzema żółtkami i trzema łyżkami mąki, po czym dodaje do smaku sól i cukier ewentualnie sok z cytryny. Przy takich okazjach wybornie smakowała kaszubska sałatka śledziowa sporządzana z bałtyckich śledzi w oleju z dodatkiem jabłek, jajek, cebuli, kiszonych ogórków i śmietany. W kuchni kaszubskiej śledziowi towarzyszą często sos pomidorowy oraz cebula.
Jednym z ciekawszych przepisów jest ruchanka, owalny placek o złocisto-brązowej, chropowatej skórce z żytniego ciasta chlebowego. Nazwa pochodzi od kaszubskiego słowa “wyruchane”, czyli wyrośnięte i wyrobione. W przeszłości ruchanki spożywano z cukrem i popijano kawą zbożową, a obecnie przyrządza się je często z ciasta drożdżowego i mąki pszennej. Podobnie jak pączki, placki smaży się w tłuszczu na patelni z obu stron, niekiedy dodaje się jabłka, bitą śmietanę i dżem.
W niektórych restauracjach, a szczególnie podczas imprez regionalnych jak festiwale rzemiosła, można skosztować kaszubski tort z fasoli, przygotowany z fasoli i migdałów oraz przekładany marmoladą i podawany z lukrem. Inny specjał lokalny, to kaczka po pomorsku z farszem z kaczych podrobów i mielonej wieprzowiny, podawana z sosami pieczarkowym, kasztanowym lub pomarańczowym. Jest idealnym daniem obiadowym, ale można ją też jeść na zimno jako przekąskę.
Kaszubska pizza
Inną potrawą restauracyjną odwołującą się do kaszubskich tradycji, lecz w rzeczywistości nie mającej z nią wiele wspólnego jest… pizza dla miłośników kuchni kaszubskiej. Zamiast margherity mamy „kaszubski kabanos” pokrojony w plasterki, do tego ogórek kiszony, kawałki mięsa, białą cebulkę i kolorową paprykę. Kompozycję składników uzupełnia sos musztardowy.