Wieki temu Szlak Bursztynowy był drogą handlową łącząca kraje śródziemnomorskie z Bałtykiem. Bałtycki bursztyn, nazywany „złotem północy”, „złotem słowiańskim” lub „złotem Bałtyku”, wykorzystywano w lecznictwie, zdobnictwie i magii. Był cennym przedmiotem wymiany, dzięki czemu bogacili się nie tylko kupcy, ale miasta na szlaku, a Rzymianie pośrednio wpływali na wewnętrzną politykę ludów północnoeuropejskich. W przewodnikach odnajdujemy wiele wzmianek o miejscach, gdzie przetrwały po nim pamiątki.
Szlak bursztynowy to jedna z najstarszych dróg handlowych w Europie. W starożytności bursztyn był cennym surowcem, dlatego kupcy znad Morza Śródziemnego wędrowali przez Słowenię, Węgry, Austrię, Rumunię, Słowację, Czechy, Polskę, Litwę, Łotwę, Estonię aż do północnej Rosji. W Polsce szlak przebiegał m.in. przez Kłodzko, Wrocław, Kalisz, Konin, Bydgoszcz, Świecie i Gdańsk, przyczyniając się do wzrostu bogactwa tych miejscowości.
Szlak bursztynowy w Polsce
Historykom bardzo trudno jest wyznaczyć dokładny przebieg szlaku, gdyż z dawnych czasów zachowało się niewiele przekazów piśmiennych. Punkty na dawnej trasie handlowej poznajemy przede wszystkim dzięki badanom archeologicznym, w czasie których odkrywane są monety rzymskie oraz składy bursztynu. Dysponując cząstkową wiedzą, naukowcy mozolnie odtwarzają przebieg szlaku, a gdy brakuje wiarygodnych źródeł, zostaje legenda.
Naturalnymi szlakami wędrówek kupców były rzeki. Np. w międzyrzeczu Warty i Prosny najstarsze zabytki z bursztynu datowane są na wczesną epokę brązu (1500-1200 lat p.n.e.). Mówi się, że szlak prowadził przez Polskę kilkoma odnogami. Jedna z biegiem Prosny przez starożytny Kalisz rozdzielała się na kierunek północny i wschodni wzdłuż Bzury ku Wiśle. Szczególną rolę odgrywała Warta, wzdłuż której powstawały liczne osady.
Ustalenia historyków są obecnie wykorzystywane do popularyzacji atrakcji turystycznych regionu. W powiecie wieluńskim co roku obchodzone jest Europejskie Święto Bursztynu, bardzo popularne także wśród miłośników wypoczynku na rowerze. Uczestnicy święta poznają „bursztynową” historię okolicy, między nimi przechadzają się Rzymianie, trwają wyścigi rydwanów, słowiańscy woje obozują i walczą z wikingami, a chętni mogą szukać okruchów bursztynu w nadrzecznym piasku.
Szlak bursztynowy dokładna mapa
Co prawda szlak przebiegał z południa na północ przez obecnie ziemie polskie, ale z odległych czasów nie zachował się żaden obiekt związany z dawnym traktem handlowym. Mimo to przemierzanie najważniejszych miast na szlaku jest okazją do zobaczenia wielu ciekawych miejsc na terenie naszego kraju. W Kłodzku można podziwiać bardzo dobrze zachowany układ urbanistyczny miasta średniowiecznego, gotycki most na Młynówce z XIII i XIV wieku, który wzorowany był na słynnym moście Karola w Pradze.
W Łódzkiem szlak dzieli się na dwie części: Nadwarciański i Nadburzański. Szczególnie ożywiony ruch panował na nadwarciańskim szlaku bursztynowym w pierwszych wiekach naszej ery. Szlak łączył osady nad Wartą i Bzurą z grodami nad Gopłem na Kujawach oraz z regionu Krakowa. W okresie średniowiecza górna Warta łączyła Kraków z Kaliszem, czyli zachodnią Małopolskę ze wschodnią Wielkopolską. Szerokie doliny Bzury i Neru były doskonałym miejscem do lokowania obronnych osad w otoczeniu bagien. Obecnie na szlaku możemy zobaczyć wczesnośredniowieczne kurhany, romańskie obiekty sakralne czy gotyckie świątynie.
W Kaliszu, którego łacińska nazwa Calisia powiązana jest z funkcjonowaniem traktu handlowego, warto poświecić uwagę staromiejskiemu zespołowi urbanistycznemu z XIII wieku. W Koninie można podziwiać słup pochodzący z roku 1151, który jest najstarszym znakiem drogowym w Europie Środkowo-Wschodniej. Bydgoszcz, podobnie jak Wrocław, to miejsce obfitujące w zabytkowe budynki oraz kanały. Dlatego miasto bywa nazywane polskim Amsterdamem.
Szlak bursztynowy mapa
W Gdańsku pamiątek po historycznym szlaku handlowym trzeba szukać w Muzeum Bursztynu, które znajduje się w kompleksie Wielkiego Młyna na Starym Mieście, jednego z największych obiektów zabytkowych Gdańska. Jest to największy młyn średniowiecznej Europy, w przeszłości napędzany wodami Kanału Raduni, który został wzniesiony przez Krzyżaków ok. 1350 roku. Można tam podziwiać historię powstania bursztynu, jego najważniejsze cechy, a także sposoby obróbki surowca na przestrzeni dziejów.
We wnętrzach Wielkiego Młyna znajduje się jedna z największych kolekcji bursztynu na świecie. Na około 1 tys. mkw. wystawy stałej zgromadzono ponad 1000 eksponatów oraz kilkanaście instalacji scenograficznych. W muzeum dominuje półmrok, a na ścianach i podłogach czerń podsycająca aurę tajemniczości. Wiele atrakcji znajdą tutaj rodziny z dziećmi. Jest m.in. kącik edukacyjny z zagadkami o bursztynie, gry i eksponaty, które można dotknąć.
Szlak Bursztynowy Jarosławiec
Ciekawe zbiory zgromadziło Muzeum Bursztynu w Jarosławcu, gdzie można zejść do podziemnej kopalni tego surowca. Wewnątrz budynku stworzono rekonstrukcję lasu bursztynowego z drzewami ociekającymi żywicą. W podziemnej kopalni zobaczycie jedną z największych brył bursztynu, jakie znajdują się w Polsce oraz poznacie sposoby i miejsca, gdzie wydobywa się bursztyn. Sala inkluzji przenosi zwiedzających do świata latających owadów zamkniętych w bryłkach bursztynu.
Obok Muzeum Bursztynu, w tym samym pasażu znajduje się hotel o nazwie Szlak Bursztynowy, który należy do najlepiej ocenianych obiektów nad polskim Bałtykiem. Położony w sercu nadmorskiego kurortu, 400 m od parku wodnego i 300 m od plaży, wśród brukowanych uliczek, przy 200-letniej latarni morskiej zachwyca architekturą inspirowaną XIX-wieczną zabudową. Hotel zbudowany jest w nowoczesnym stylu z elementami rustykalnymi. Wszystkie pokoje są wyposażone w klimatyzację.
