Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk zachęca, by spędzać wakacje na terenach, które dotknął w zeszłym roku kataklizm – nawałnica, która przeszła nad Kaszubami w nocy z 11 na 12 sierpnia. Postanowiliśmy dołączyć się do apelu, a przy okazji sprawdzić, co dzisiaj, u progu wakacji można zwiedzać na tych terenach. Przypominamy więc o atrakcjach turystycznych znajdujących się na terenie, przez który przeszła nawałnica.
Ale… Przecież obowiązuje zakaz wstępu do lasu. Co to oznacza w praktyce? Czy trzeba będzie rezygnować z szeregu aktywności? I czy ów zakaz obowiązuje wszędzie? Jeśli nie wszędzie – to gdzie?
W pierwszej kolejności na reporterski warsztat bierzemy Lipusz i okolice.
LIPUSZ
Muzeum z panem Franciszkiem w roli głównej
We wsi, w ewangelickim niegdyś kościele znajduje się Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego.
Od kilkunastu już lat opiekuje się nim Franciszek Lipiński. Żeby zwiedzić muzeum, trzeba zadzwonić do pana Franciszka (numer telefonu poniżej), i się umówić.
W środku obejrzymy wystawę gromadzącą głównie przedmioty codziennego użytku, zachowane od niepamięci, powyciągane z wiejskich chat.
Warto zapytać pana Franciszka o kilka kwestii… Dlaczego stary, wybudowany w 1856 roku kościół jest pęknięty? Pęknięcie w murze jest wyraźne i widoczne. Kim był Emil Pirch, i dlaczego zapisał się w pamięci mieszkańców Lipusza jako dobry człowiek, w odróżnieniu od jego synów?
Zwiedzanie Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego – jak to bywa w przypadku takich właśnie, niewielkich wiejskich muzeów, jest przede wszystkim spotkaniem z kustoszem, który posiada wiedzę nieopisaną w żadnym przewodniku.
Reportaż i galeria zdjęć z pobytu w lipuskim muzeum:
Lipusz. Muzeum nieoczywiste. Pan Franciszek i ptasie jarmarki
Adres:
83-424 Lipusz, ul. Wybickiego 1. Zwiedzanie muzeum jest możliwe po uprzednim uzgodnieniu (tel. 58 687 45 81)
Wstęp wolny.
Zabytkowy młyn
Będziemy mogli zobaczyć go jedynie z zewnątrz. Stoi w centrum wsi, nad Wdą i jest uważany za ważny zabytek architektury kaszubskiej. Może zachwycić prostotą i surowościę bryły… I tym, że ciągle pracuje.
Najstarsza wzmianka o młynie w tym miejscu pochodzi z XV wieku. Ten, który widzimy dzisiaj, został wybudowany w 1902 roku. I od kilkuset lat, wbrew globalizacji i cyfryzacji, na przekór rewolucji technologicznej, dalej miele mąkę na potrzeby lokalnej, lipuskiej piekarni. Warto więc przyjrzeć się mu przegryzając zakupioną tutaj bułkę.
Kościół pw. św. Michała Archanioła
Przyciąga uwagę nietypową bryłą. Historycy datują powstanie pierwszego kościoła w tym miejscu na XIV wiek. Wiadomo też, że wybudowano tu kościół w 1739 roku, który niestety strawił pożar. Możemy więc podziwiać obiekt pochodzący z roku 1856. Zanim wejdziemy do środka, warto przyjrzeć się sylwetce budynku. Odbiega ona od innych neogotyckich wzorców. Jest trójnawowa, dość przysadzista, inna niż strzeliste i smukłe sylwetki neogotyckich kościołów na Kaszubach. W środku trzeba spojrzeć w górę – warto przyjrzeć się drewnianemu stropowi. Najcenniejszym zabytkiem w wyposażeniu kościoła jest figura Matki Boskiej (należy jej szukać w ołtarzu) pochodzi z XVIII wieku (niektórzy twierdzą, że z XV), i z pewnością pamięta czasy poprzednich kościołów stojących w tym miejscu. Nie sposób też nie zauważyć pięknej polichromii – malunków na ścianach kościoła. Została wykonana w dwudziestoleciu międzywojennym.
Msze św. w niedziele:
7:00, 9:30, 11:15, 16:00
Msze św. w dni powszednie:
7:00, 17:00 (czas zimowy),
7:00, 18:00 (czas letni)
Msze św. w święta nie wolne od pracy:
7:00, 9:30, 15:30, 17:00 (18:00)
Okolice Lipusza
Trasa rowerowa Lipusz – Wdzydze Kiszewskie
To doskonała propozycja dla aktywnych podróżników, może stanowić jedno- lub dwudniową wycieczkę do sąsiednich Wdzydz Kiszewskich.
Trasa jest oznakowana na czerwono i liczy 20 kilometrów. Po drodze mijamy wsie: Płocice, Loryniec, Czarlinę. Jedziemy głównie przez sosnowe lasy, mijamy urokliwe jeziorka i oczka wodne, m.in. jezioro Płocice, Oczko, Babiniec. Pole namiotowe znajduje się w Loryńcu, jak również miejsca do biwakowania znajdują się – co oczywiste – na końcowym przystanku trasy, we Wdzydzach Kiszewskich. Można więc zaplanować z Lipusza wyprawę dwudniową. Warto w Czarlinie podjechać do brzegu jezior Radolnego, Jelenie i Gołuń (w tym miejscu się ze sobą łączą) i spojrzeć na Wdzydze z innej nieco niż zazwyczaj, perspektywy.
Trasa wyposażona jest w 6 miejsc przystankowych i jedną zadaszoną wiatę z ławeczką.
Trasa przebiega przez tereny, na których w dniu 30 czerwca został zniesiony zakaz wstępu do lasu. Tym samym jest udostępniona dla ruchu turystycznego.
Z Wdzydz Kiszewskich można kontynuować rowerową wędrówkę, na przykład podróżując trasą wokół jezior wdzydzkich – zobacz poniżej: „Pętla Przytarnia”.
Atrakcje Wdzydz Kiszewskich – m.in. skansen, wieża widokowa – to już osobny temat. Zostały opisane w artykule:
Czerwony szlak pieszy „Kaszubski”
To część głównego szlaku kaszubskiego, prowadzącego z Gołunia do Sierakwic (w sumie 138 km). Nie przebiega przez samą wieś Lipusz, tylko w odległości ok. 5 km. Można skierować się z Lipusza drogą przez las na Płocice (czerwony szlak rowerowy), następnie za Płocicami w kierunku na Grzybowski młyn szukać czerwonych znaków szlaku pieszego. Po wejściu na tę trasę kierujemy się na północ obok jezior Babiniec, Sominko i Sudomie, pomiędzy drzewami dostrzeżemy urocze oczka wodne i małe jeziorka: Płocice Małe, Płocice Wielkie, Czarne. Znajdziemy tu również drogowskaz prowadzący do bunkra partyzantów Gryfa Pomorskiego. Na miejscu nie ma samego bunkra, jest za to (zniszczona, oparta o drzewo) tablica upamiętniająca miejsce, w którym on kiedyś był.
Dotrzemy do Łubiany, słynącej z fabryki porcelany. Za wsią znajduje się sklep firmowy z galerią – miejsce warte odwiedzenia.
Z powrotem można pójść leśnymi ścieżkami wzdłuż torów kolejowych z Łubiany do Lipusza, ostatni kilometr zaś przejść drogą nr 235. Do przebycia tej trasy będzie przydatna mapa turystyczna. Długość 10-12 km.
Opisywany odcinek czerwonego szlaku pieszego prowadzi przez fragment lasu udostępniony już dla ruchu turystycznego po zeszłorocznej nawałnicy.
Rzeka Wda zwana także Czarną Wodą
To bodajże największa trakcja turystyczna Lipusza. Chodzi oczywiście o turystykę kajakową.
Wda, obok Brdy i Słupi, jest jedną z najczęściej spływanych rzek na Kaszubach. Do Lipusza można płynąć nią na przykład z miejscowości Śluza. Ten odcinek rzeki (Śluza – Lipusz) jest dość trudny do przebycia. W wodzie znajduje się sporo pni, jest wiele miejsc, w których trzeba kajak przenieść (tzw. przenioski), przy niskim stanie wody są płycizny. Oczywiście, dla kogoś, kto lubi wyzwania (również siłowe – przenoszenie kajaków), ten docinek rzeki może być atrakcyjny. Jednak turyści najczęściej wybierają kolejny odcinek – z Lipusza do Wdzydz Kiszewskich. Tu już płyniemy w wyraźnym nurcie, może to być propozycja zarówno dla wytrawnych kajakarzy, jak i dla rodzin z dziećmi – rzeka daje frajdę każdemu, w zależności od tego, w jakim tempie chce się ten odcinek pokonać. Zazwyczaj przepłynięcie z Lipusza do Wdzydz trwa ok. 6 godzin.
We Wdzydzach wcale nie musi kończyć się kajakowa wędrówka. Płyniemy dalej: przez jeziora do Borska (jeden dzień), i dalej w nurcie Wdy – do Wojtala i Czarnej Wody…
Jest więc Lipusz bardzo dogodnym miejscem, z którego rozpoczynają się spływy kajakowe.
Pola biwakowe położone przy brzegach rzeki są udostępnione po nawałnicy, lecz wstęp do lasu nie wszędzie jest dozwolony (obowiązuje zakaz wstępu po nawałnicy).
Tereny udostępnione dla ruchu turystycznego i te, na których wciąż obowiązuje zakaz wstępu do lasu, obrazuje poniższa mapka:
Z powyższej mapki wynika, że wieś Lipusz otoczona jest lasami, na których wciąż obowiązuje zakaz wstępu do lasu (kolor czerwony). Zakaz ten został zniesiony na terenach znajdujących się na wschód od drogi 235 Kościerzyna – Brusy.
Trasy nordic walking
Z powyższej mapki wynika, że znajdujące się wokół Lipusza trasy nordic walking są wciąż niedostępne dla ruchu turystycznego.
Obiekty Edukacyjne Nadleśnictwa Lipusz
W bezpośrednim sąsiedztwie Lipusza znajdują się również trasy edukacyjno – turystyczne.
Niestety, ze względu na wprowadzony po nawałnicy zakaz wstępu do lasu nie są udostępnione: ścieżka Brzegiem Jeziora Węgorzyno, oraz Wokół Jeziora Rzuno, Pętla Tuszkowska Matka.
Natomiast udostępnione dla ruchu turystycznego są: Pętla Przytarnia oraz Pętla Lipno.
Pętla Przytarnia
Szlak prowadzi z Wiela wokół jeziora Wdzydze. Jest to trasa o długości 21 km z 15 tablicami edukacyjnymi i 5 miejscami wypoczynku. Nad jeziorem Wdzydze znajduje się platforma widokowa na największe kaszubskie jezioro oraz znajdujące się na nim wyspy. Na trasie spotkamy również liczne ślady bytowania bobra europejskiego, który w naszym znalazł doskonałe warunki bytowania i rozrodu.
Pętla Lipno
Pętla rowerowa poprowadzona na południe od Dziemian poprzez malownicze lasy. Ścieżka o długości 23 km z 17 tablicami edukacyjnymi i 4 miejscami wypoczynku. Dla miłośników ptaków nad jeziorem Lipno usytuowana jest platforma widokowa, która pozwala z wysokości 4 metrów podziwiać krajobraz oraz ciekawe gatunki ptaków.
W przygotowaniu: Sulęczyno po nawałnicy. Atrakcje turystyczne
