Kaszubski design. Cassubia Visuales

Kaszubski design. Cassubia Visuales

„Brak reakcji na współczesne trendy, może spowodować zanik folkloru kaszubskiego, który zobaczymy tylko w muzeach i skansenach”

Najpierw była konferencja „Folkjo!”. Odbyła się w Redzie, 16 czerwca 2012 roku. Poprzedziła Cassubia Visuales – konkurs, w którym w centrum uwagi znajduje się współczesny kaszubski design.

Wspomina Paulina Piotrowska [kierowniczka w Fabryce Kultury w Redzie, artystka, instruktorka rysunku, prowadzi warsztaty z sitodruku, jest absolwentką gdańskiej ASP] :

– Zorganizowałam konferencję „Folkjo!” w Miejskim Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji w Redzie. Myślą przewodnią było rozpatrzenie folkloru Kaszub w kategoriach, jakimi są: współczesny design kaszubski i muzyka. Była to pierwsza tego typu konferencja w Małym Trójmieście Kaszubskim i prawdopodobnie na Pomorzu. Prelegentami byli – ówczesna doktorantka ASP – Marta Flisykowska, dr Hubert Bilewicz oraz Olo Walicki. Konferencji towarzyszyła wystawa młodych, pomorskich twórców, realizujących myśl transformacji cepeliady kaszubskiej we współczesną formę wizualno – rękodzielniczą. Przystosowaną między innymi dla młodego odbiorcy.

Współczesny kaszubski design. Cassubia Visuales
Wernisaż pokonkursowej wystawy Cassubia Visuales, 2015 rok. Fot. Fabryka Kultury w Redzie

Kaszubski design – w poszukiwaniu współczesnej formy dla tradycyjnych treści

Potem, na kanwie twego właśnie wydarzenia, już pod szyldem Fabryki Kultury Paulina Piotrowska zaproponowała stworzenie międzynarodowego konkursu na plakat, który oscylowałby w tej tematyce.

– Dlaczego akurat plakat? Konkurs z założenia miał być skierowany do twórców profesjonalnych i nieprofesjonalnych. Zatem forma plakatu wydawała się być bardziej dostępna niż np. rzeźba.

Jak przyznaje artystka, kierowniczka w Fabryce Kultury, Kaszubi, zwłaszcza najstarsze pokolenie, po wzory kaszubskie sięgają bardzo chętnie. Znane są liczne konkursy haftu kaszubskiego (np. organizowany w Linii), a także kultywowanie stroju kaszubskiego (tego, który został sformułowany w czasach PRL) zarówno w zespołach ludowych śpiewaków, czy tanecznych. Nie można tu zapomnieć też o paniach z Kół Gospodyń Wiejskich, które chętnie promują te stroje.

– Moim zdaniem brakuje, poza nauką języka kaszubskiego w szkołach, współczesnego przekazu tradycji folkloru Kaszub dla ludzi młodych. Zarówno autochtonów, jak i przyjezdnych. W moim mniemaniu jest to szkodliwe dla kultury kaszubskiej. W Polsce wiele regionów promuje współczesny design oparty na ludowych wzorach, u nas to się dopiero rodzi. Częściej jednak można spotkać Kaszubskie Nuty wydrukowane bezpośrednio na zwykłym kubku, tak jak je „Pan Bóg stworzył”. Sądzę, że niestety jest to właśnie powodem niezainteresowania kaszubszczyzną przez młodych ludzi, którym tego typu gadżety kojarzą się w najgorszym przypadku z Cepelią, nie ząs z tym, czym w istocie mógłby być współczesny design kaszubski – tłumaczy Paulina Piotrowska.

Cassubia Visuales ma przełamywać ten stereotyp, który – zdaniem animatorki kultury z Redy, wciąż funkcjonuje w Polsce. Najlepszym dowodem może być to, że prace co roku wpływają z całego kraju, w zeszłym roku pierwsze miejsce zajęła Patrycja Longawa z podkarpackiego.

Kaszubski design. Cassubia Visuales 1
Wernisaż pokonkursowej wystawy Cassubia Visuales, 2016 rok. Fot. Fabryka Kultury w Redzie

 „Cassubia Visuales” – to konkurs, który ma wyłonić prace reprezentujące współczesny kaszubski design. O Cepelię tu nie chodzi

W konkursie na plakat „Cassubia Visuales” może wziąć udział każda osoba, która ukończyła 16 rok życia i dostrzega w sobie zdolności artystyczne. Konkurs jest międzynarodowy.

– Za granicą temat folkloru często jest łączony ze sztuką współczesną i użytkową, wystarczy spojrzeć na kraje skandynawskie. Dodatkowo istnieje dość spora kaszubska polonia, polscy emigranci, a także obcokrajowcy, którzy są zainteresowani poznaniem kultury naszego regionu… Jestem zwolenniczką integracji poprzez sztukę – tłumaczy artystka.

Jak mówi, już podczas pierwszej edycji dotarły do organizatorów prace z Włoch i Wielkiej Brytanii. Co roku wpływa dość duża liczba plakatów z chyba wszystkich województw Polski. Po pierwszej edycji Cassubia Visuales okazało się, iż w konkursie udział brało nie tylko województwo pomorskie, ale również: wielkopolskie, mazowieckie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, dolnośląskie,
śląskie, świętokrzyskie, małopolskie oraz lubelskie.

Jak wynika z rozmowy, kaszubski design na razie nie trafia pod przysłowiowe strzechy – i nie jest łatwo go tam wprowadzić. Paulina Piotrowska zastrzega, że to jej prywatna opinia, i spodziewa się, że może zostać odebrana jako kontrowersyjna:

– Moim zdaniem Kaszubi są dość hermetyczną grupą, która nie jest chętna do wprowadzania zmian – uwspółcześniania. Jest to też grupa dosyć seniorska. Tym bardziej moim zdaniem brak reagowania na współczesne trendy, może w efekcie spowodować zanik folkloru kaszubskiego, który wtedy już faktycznie będzie można oglądać tylko w muzeach i skansenach.

Prace wyróżnione w poprzedniej edycji, 2016 – foto, opisy, uzasadnienie wyboru.

Kaszubski design. Cassubia Visuales
Prace nagrodzone w konkursie Cassubia Visuales, edycja 2016. Fot. Fabryka Kultury.

Plakaty należy przesyłać w usztywnionej kopercie lub tubie do dnia 12 czerwca 2017.
Przewidziane nagrody to: laptop, tablet graficzny oraz tablet.

Więcej na temat konkursu Cassubia Visuales: TUTAJ

– W każdej edycji konkursu oceniamy estetykę wykonania prac, pomysł na plakat, jego wykonanie i współczesne podejście oraz stopień modyfikacji wzoru kaszubskiego. Chcielibyśmy, aby wzory kaszubskie nadal nimi były, ale w przetworzonej na współczesność formie. Co roku pojawia się sporo prac, które mają bardzo odrębne i kreatywne podejście do ów modyfikacji, a także sporo prac które są kalką wzorów kaszubskich – ale o to akurat nam nie chodzi – przyznaje kierowniczka w Fabryce Kultury.