Autor: Lucyna Szomburg
Młyn wodny w Lipuszu pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Poprzedni, z pierwszej połowy XV wieku, który stał na przeciwległym brzegu rzeki, został rozebrany. Początkowo nowy młyn miał całkowicie drewnianą konstrukcję, lecz z czasem został podmurowany. Obecnie jest własnością prywatną. Starannie odrestaurowany, stanowi cenny zabytek kultury kaszubskiej i jednocześnie pracuje dla lokalnej piekarni mieląc zboże na mąkę. Można go oglądać od strony lądu i od strony wody, ponieważ tędy wiedzie popularny szlak kajakowy na Wdzie.
Koleje losu starego młyna to historia jego budowy, rozbudowy i właścicieli. Powstał jako mały obiekt z jednym kołem młyńskim. Z czasem otrzymał drugie koło, co oznaczało większy status i wyższe podatki. Właścicielami byli przeważnie książęta, zakony, rycerze lub proboszczowie parafii. Rola młynarzy nie sprowadzała się tylko do mielenia zboża. Byli oni zobowiązani do napraw i konserwacji kół młyńskich, obserwacji poziomu wód, odszlamiania rowów i stawów wokółmłyńskich. Ciekawa jest historia kołem młyńskim toczona.
Adres:
83-424 Lipusz, ul. Młyńska 1
Dojazd:
Z Kościerzyny droga nr DK20 kierunek Bytów i DW235