1

Słomiany Gwiazdor – dawna tradycja zyska drugie życie [NASZ PATRONAT]

Kto z nas myślał kiedyś, żeby się wyposażyć w płaszcz ze słomy?

 

Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Wspólna Ziemia” organizuje wyjątkowe warsztaty, które uczestnicy ukończą ubrani w słomiane płaszcze. To dawna, zapomniana już, tradycja.

Słomiany Gwiazdor

Na Kaszubach, ale też na całym Pomorzu, Kujawach, w Wielkopolsce i w kilku innych regionach Polski, ważną postacią w orszaku kolędników był Gwiazdor. On też w okresie Bożego Narodzenia rozdawał dzieciom prezenty. Postać ta w ostatnim stuleciu przeszła znaczną ewolucję i jej dzisiejszy popularny wizerunek mocno różni się od pierwowzoru. Obecnie Gwiazdor wizualnie przypomina św. Mikołaja w wersji rozpowszechnionej na całym świecie: ubrany jest w czerwony płaszcz i czapkę, kojarzony z saniami zaprzężonymi w renifery. Oryginalny Gwiazdor na Pomorzu ubrany natomiast był w wypleciony ze słomy płaszcz, czapkę i niekiedy też buty. Często posiadał też słomiany korbacz (bicz).

Twarz zakrytą miał maską z brodą i wąsami z lnu lub pakuł. Zachowane kaszubskie wersje tradycyjnego stroju Gwiazdora znajdują się m.in. w Oddziale Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku. Najstarszy słomiany płaszcz liczy ponad 115 lat (pochodzi z Kartuz, wykonany został w 1905 roku). Dokumentację tradycyjnych strojów, w jakie przywdziewali się Gwiazdorowie na Pomorzu, umieściła w swojej książce „Chceta wa lëdzë gwiozdka widzec?” etnolożka Iwona Hanna Świętosławska wydana przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie w 2016 roku.

Warsztaty w Owidzu

„Idzie do nas Gwiazdor” – w ramach tego projektu odbędą się cztery weekendowe spotkania robocze, podczas których uczestnicy poznają technikę wyplatania warkoczy ze słomy oraz technikę ich szycia w celu utworzenia obrzędowego stroju Gwiazdora. Wstępnie zaplanowane są następujące terminy spotkań: 27-28 sierpnia 2022, 24-25 września 2022, 1-2 października 2022, 8-9 października 2022. Zaplanowane są dziesięciogodzinne cykle zajęć, z przerwą na obiad. Warsztaty odbędą się w Muzeum Mitologii Słowiańskiej w Owidzu koło Starogardu Gdańskiego.

Tu znajduje się link do wydarzenia na Facebooku.

Udział w projekcie jest nieodpłatny. Osoby poważnie zainteresowane udziałem w warsztatach powinny wysłać zgłoszenie na adres: [email protected]. W temacie maila prosimy podać hasło GWIAZDOR. W zgłoszeniu należy napisać kilka słów o swojej motywacji oraz o planowanym wykorzystaniu wykonanego stroju Gwiazdora.

Ilość miejsc ograniczona! Organizatorzy przyjmą tylko 10 osób. Podczas rekrutacji będą preferować osoby, które na co dzień zajmują się animacją lub dokumentacją kultury ludowej na Pomorzu, tj. pracowników instytucji kultury, działaczy społecznych, etnologów etc. – którzy zadeklarują, że wykonane przez nich słomiane płaszcze będą wykorzystywane w ich codziennej pracy.

Warsztaty plecenia i szycia słomianych płaszczy poprowadzi mistrz tradycji plecionkarskiej Czesław Hinc z Kościerzyny.

Uczestnikom warsztatów towarzyszył będzie operator kamery, który gromadził będzie materiał do filmu dokumentalnego, podsumowującego projekt. Film ten zostanie zmontowany i opublikowany w październiku 2022 roku.

***

Projekt „Idzie do nas Gwiazdor” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2022.